Harmonia Mentis PolandHarmonia Mentis Poland
Depresja

Terapia z udziałem zwierząt (ang. pet therapy) w leczeniu lęku i depresji

Obecność zwierząt domowych może przyczynić się do naszego dobrego samopoczucia emocjonalnego, a zooterapia okazała się być skuteczną metodą w leczeniu różnych rodzajów zaburzeń. Niedawno rozpoczęto badania nad jej zastosowaniem również w łagodzeniu zaburzeń w przebiegu lęku i depresji. Dowiedzmy się zatem jak to się dzieje.

  1. Strona główna
  2. Zdrowie psychiczne
  3. Inne

  4. Jesteś tutaj:Terapia z udziałem zwierząt (ang. pet therapy) w leczeniu lęku i depresji

Opublikowany:03.04.2024

4 min.

Artykuł

UDOSTĘPNIJ

Czym jest terapia z udziałem zwierząt?

Opracowane w 1964 roku przez amerykańskiego psychiatrę Borisa M. Levinsona określenie „terapia z udziałem zwierząt” odnosi się do wykorzystywania zwierząt w procesie terapii określonych schorzeń.1

Oparta na solidnych dowodach naukowych potwierdzających korzyści, jakie zapewnia towarzystwo zwierząt, zooterapia obejmuje różne formy interakcji ze zwierzętami.

Mogą one mieć na celu:

  • leczenie określonych zaburzeń
  • ułatwianie procesu rehabilitacji
  • wspomaganie edukacji
  • poprawę samopoczucia i jakości życia

U jakich osób zalecane jest stosowanie terapii z udziałem zwierząt?

Terapia z udziałem zwierząt może być bardzo przydatna w przypadku:1

  • osób przebywających w domach opieki, w których są one odseparowane od swoich bliskich
  • osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, które mają trudności z komunikacją i interakcjami z innymi
  • osób cierpiących z powodu stanów lękowych i depresji

Jakie są korzyści z terapii z udziałem zwierząt w sferze psychologicznej?

Zooterapia oferuje osobom z niej korzystającym wiele korzyści w sferze psychologicznej.

Korzyści w sferze społecznej1

  • Zwierzę pełni rolę „przełamywacza lodów” i mediatora między ludźmi, pobudzając do komunikacji i zachęcając do rozwoju umiejętności związanych z relacjami społecznymi
  • U dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu lub z zaburzeniami zachowania, zooterapia sprzyja poprawie poziomu uwagi i interakcji społecznych, ograniczając zachowania kompulsywne i powtarzalne

Korzystny wpływ na nastrój1

  • Ograniczenie stresu w sytuacjach postrzeganych jako trudne, np. czytanie na głos u dzieci, kiedy to obecność zwierzęcia pomaga w zmniejszeniu niepokoju, obniżeniu ciśnienia tętniczego i częstości tętna
  • Obniżenie stężenia we krwi hormonów związanych ze stresem, takich jak kortyzol
  • Podwyższenie stężenia hormonów i neuroprzekaźników związanych z pozytywnymi emocjami, takich jak endorfiny, dopamina i oksytocyna, które dzięki temu wpływają na dobre samopoczucie, przeciwdziałając występowaniu stanów lękowych i depresji

Które zwierzęta najlepiej nadają się do wykorzystania w zooterapii?

Termin „pet” w języku angielskim oznacza „zwierzę domowe”, zatem zwierzęta wykorzystywane w zooterapii należą do gatunków udomowionych.2

Ogólnie rzecz biorąc, w zooterapii wykorzystuje się głównie psy i konie; jednakże można w tym celu wykorzystać wiele innych gatunków zwierząt. Nie wszystkie zwierzęta są odpowiednie dla każdego człowieka. Aby zooterapia była skuteczna, konieczne jest znalezienie odpowiedniego zwierzęcia z zastosowaniem różnych parametrów, do których zalicza się:3

  • preferencje osobiste
  • rodzaj schorzenia i stan pacjenta
  • zdolności psychofizyczne
  • ewentualne występowanie fobii
  • występowanie alergii (np. alergia na sierść kota)
  • reakcję emocjonalną podczas pierwszych sesji

Jak przebiega sesja zooterapii?

Sposób prowadzenia sesji zooterapii zależy przede wszystkim od tego, z jakim zwierzęciem mamy do czynienia i jakie zaburzenia podlegają leczeniu.4

Zwierzę pozostaje pod nadzorem opiekuna, osoby specjalizującej się w tej dziedzinie, która wyjaśnia pacjentowi, jak będzie przebiegać dana czynność i jakie cechy charakterystyczne ma zwierzę, z którym się pracuje.4

W przypadku wykorzystania psa w ramach zooterapii zwykle zaczyna się ona od etapu poznawania się i przywitania, podczas której pacjent pozwala się obwąchać i nawiązuje pierwszy kontakt ze zwierzęciem.4 Następnie mogą być realizowane różnego rodzaju aktywności, w które zwierzę może być bezpośrednio zaangażowane, lub może tylko być obecne podczas sesji, z okazjonalnymi spontanicznymi kontaktami z pacjentem.4

Czy terapia z udziałem zwierząt może pomóc w leczeniu depresji i stanów lękowych?

Jak przedstawiono, terapia z udziałem zwierząt oferuje rozmaite korzyści na poziomie psychologicznym i społecznym.

Wystarczy 10 minut zabawy z psem lub kotem, aby obniżyć stężenie kortyzolu, głównego hormonu odpowiedzialnego za stres w naszym organizmie.5

Wraz z obniżeniem stężenia kortyzolu wzrasta stężenie hormonów związanych z dobrostanem psychofizycznym, takich jak serotonina, co pomaga poprawić nastrój i ograniczyć objawy depresji.5  W istocie dostępnych jest wiele badań wykazujących, że sesje terapii z udziałem zwierząt mogą być pomocne w ograniczeniu zaburzeń lękowych i depresyjnych.6

W badaniu przeprowadzonym na Uniwersytecie w Warwick w Anglii wykazano, że regularne kontakty z psem pomagają uczniom w obniżeniu poziomu lęku i poprawie nastroju.7

Chociaż z jednej strony istnieje wiele obserwacji dotyczących korzyści związanych z zooterapią w leczeniu depresji, z drugiej strony potrzebne są dalsze badania służące lepszemu zrozumieniu mechanizmów leżących u podstaw uzyskiwanych wyników, a przede wszystkim w ustaleniu najlepszego sposobu ich wykorzystania w sesjach terapii z udziałem zwierząt.

  1. ISS Istituto Superiore di Sanità. Pet Therapy. https://www.issalute.it/index.php/la-salute-dalla-a-alla-z-menu/p/pet-therapy
  2. Ministerstwo Zdrowia. Działania, edukacja i terapie z udziałem zwierząt. https://www.salute.gov.it/portale/caniGatti/dettaglioContenutiCaniGatti.jsp?lingua=italiano&id=225&area=cani&menu=pet
  3. Medycyna online. Zooterapia: jakie zwierzęta wykorzystuje się w zooterapii i jakie muszą spełniać wymagania? https://medicinaonline.co/2022/12/23/pet-therapy-requisiti-animali
  4. Czasopismo Rivista natura.com. Jak przebiega sesja zooterapii. https://rivistanatura.com/come-si-svolge-una-seduta-di-pet-therapy/
  5. Patients.it. Wykorzystanie zwierząt w terapii: korzyści we wszystkich grupach wiekowych. https://patient.info/news-and-features/pets-as-therapy-benefits-for-all-ages
  6. Liguryjskie Towarzystwo Psychologiczne. Rola psychologa w interwencjach terapeutycznych z udziałem zwierząt
  7. Thelwell ELR. Paws for Thought: A Controlled Study Investigating the Benefits of Interacting with a House-Trained Dog on University Students Mood and Anxiety. Animals (Basel). 2019;9(10):846.
;